Kruszenie kamieni nerkowych to zabieg, polegający na rozbiciu złogów na mniejsze fragmenty, które następnie są wydalane z moczem.
Leczenie kamicy nerkowej metodą ESWL
Prawdziwym przełomem w leczeniu kamicy było skonstruowanie w latach 1972 – 1980 przez zespół urologów i techników z Monachium pod kierownictwem Christiana Chaussy urządzenia do kruszenia kamieni moczowych falami uderzeniowymi wytwarzanymi poza organizmem pacjenta.
Metoda ta nazywana jest ESWL, rzadziej litotrypsją pozaustrojową . ESWL stanowi skrót – Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy.
Ekstrakorporalna litotrypsja falami udarowymi (ESWL) to nieinwazyjna metoda leczenia kamicy układu moczowego, która wykorzystuje fale uderzeniowe generowane poza ciałem pacjenta do fragmentacji kamieni. Od 1980 roku stała się jedną z najczęściej stosowanych technik leczenia kamieni nerkowych i moczowodowych.
Zabiegi ESWL przeprowadzane są na urządzeniach zwanych litotryptorami. Generator litotryptora wytwarza wysokoenergetyczne fale uderzeniowe. Efekt kruszący fal uzyskiwany jest przez ich skupienie w miejscu, w którym znajduje się kamień (nerka lub moczowód). Wewnątrz kamienia poddanemu działaniu skupionych na nim fal dochodzi do dużych naprężeń, powodujących jego dezintegrację na drobne fragmenty.
Litotryptory dzielimy na: elektrohydrauliczne, piezoelektryczne, elektromagnetyczne w zależności od mechanizmu wytwarzania fali uderzeniowej.
Ocena skuteczności zabiegów ESWL
Wiemy, że szansę na to, aby w wyniku ESWL nerka została całkowicie oczyszczona ze złogów maleją w miarę wzrostu masy kamienia ( > 2cm , kamica odlewowa, mnoga), położenia kamieni w grupie środkowych, a tym bardziej dolnych kielichów , w przypadku poszerzenia układu kielichowo – miedniczkowego, uchyłków, nerki podkowiastej lub niekorzystnego składu chemicznego (kamica cystynowa, mieszana: bruszyt/ hydroksyapatyt).
Metodę leczenia ESWL wybierało się ze względu na jej małą inwazyjność, powtarzalność, łatwą akceptację przez chorego, ale przede wszystkim dlatego, że wielokrotnie wbrew teoretycznie mniejszym szansom, udawało się osiągnąć oczyszczenie nerki ze złogów.
Powyższe argumenty uzasadniały wybór ESWL jako pierwszej metody nawet w niesprzyjającej sytuacji klinicznej, ale jednocześnie zgodę na wyższy odsetek kamicy resztkowej.
W literaturze można znaleźć bardzo różne wskaźniki całkowitego oczyszczania nerki ze złogów:
dla Dorniera od 50-94%, dla Edapa od 40-80%, dla Wolfa 39-86% i dla Sonolita 51-93%.
Czynnikiem podstawowym , warunkującym powodzenie, jest przede wszystkim wielkość kwalifikowanych do leczenia kamieni, a w następnej kolejności ich lokalizacja.
Wpływ lokalizacji i wielkości złogu na wynik po ESWL
Lokalizacja odsetek nerek wolnych od złogów odsetek nerek wymagających więcej niż 1 zabieg:
- 0 – 10mm 11 – 20mm 21- 30mm
- Miedniczka 78% 69% 58%
- Górny kielich 70% 61% 54%
- Środkowy kielich 72% 63% 42 %
- Dolny kielich 72% 50% 25%
Ogólne informacje dotyczące metody ESWL w leczeniu kamicy nerkowej
Osiągnięcie pomyślnego wyniku zależne jest przede wszystkim od wielkości kamienia, a szansę na jego osiągnięcie maleją przy kamieniu pojedynczym większym od 20mm, kamieniach mnogich i odlewowych.
Czynnikami niekorzystnymi jest lokalizacja kamieni w dolnym biegunie nerki, wodonerczowo zmieniony układ kielichowo-miedniczkowy, współistnienie wad rozwojowych ( nerka podkowiasta, gąbczasta) oraz budowa chemiczna kamieni – cystynowe lub z bruszytu.
Obustronna kamica infekcyjna rokuje bardzo źle i w większości ośrodków nie jest kwalifikowana do leczenia ESWL. Kamica moczowodowa – najgorsze wyniki uzyskuje się w leczeniu metodą ESWL w środkowym odcinku moczowodu – ok. 48%, lepsze w dolnym odcinku moczowodu ok. 57% i stosunkowo dobre w górnym odcinku moczowodu ok. 65%.
Mała inwazyjność metody, możliwość leczenia bez hospitalizacji i bez znieczulenia powodują, że ESWL była metodą pierwszego wyboru u wszystkich chorych bez manifestującego się klinicznie zakażenia moczu, u których udawało się namierzyć kamień. Powtórzenie w przypadku braku dezintegracji, umiejętne i w porę zastosowane zabiegi dodatkowe pozwalały osiągnąć sukces u wielu chorych z kamicą moczowodową.
Zabiegi wykonuje dr n.med.Marek Chlamtacz, FEBU specjalista urolog, chirurg ogólny. Dr n.med. Marek Chlamtacz, FEBU wykonuje ESWL od 2005 r. i do dzisiaj przeprowadził ponad 1000 zabiegów.
Kierujemy się standardami Niemieckiego Towarzystwa Urologicznego DGU od 2004 roku.