FiLaC (Fistula-tract Laser Closure) to nowoczesna, minimalnie inwazyjna technika laserowa służąca do leczenia przetok odbytu, która została po raz pierwszy opisana przez Arne Wilhelma w 2011 roku. Metoda ta wykorzystuje laser diodowy do zamknięcia kanału przetoki poprzez kontrolowane niszczenie jego wyściółki nabłonkowej
FiLaC leczy przetokę odbytniczą tak delikatnie, jak to możliwe. Elastyczne, promieniowo emitujące włókno FiLaC jest precyzyjnie umieszczane za pomocą wiązki pilotującej i dostarcza energię w przebieg przetoki. Koncepcja wydajnego promieniowania światłowodu FiLaC zapewnia optymalne wykorzystanie zastosowanej energii.
Zabiegi wykonuje dr n.med. Marek Chlamtacz, FEBU specjalista urolog, chirurg ogólny. Kierujemy się standardami Niemieckiego Towarzystwa Urologicznego DGU od 2004 roku.
Kiedy metoda FiLaC jest szczególnie polecana w leczeniu przetoki odbytu?
Metoda jest szczególnie wskazana w przypadku złożonych, wysokich przetok przezzwieraczowych, przetok u kobiet, pacjentów z chorobą Crohna oraz u osób z uprzednio zaburzoną funkcją zwieraczy. FiLaC może być stosowany jako terapia pierwszego wyboru w leczeniu złożonych przetok odbytu.
Czym jest przetoka odbytu?
Przetoka odbytu (fistula-in-ano, przetoka okołoodbytnicza) to patologiczne, przewlekłe połączenie między kanałem odbytniczym a skórą okołoodbytniczą. Stanowi ona wyścielony nabłonkiem tunel łączący ujście wewnętrzne w kanale odbytu (zazwyczaj na poziomie linii grzebieniowej) z ujściem zewnętrznym na skórze okolicy odbytniczej. Przetoka odbytu reprezentuje przewlekłą fazę trwającego zakażenia okołoodbytniczego. W przeciwieństwie do ropnia okołoodbytniczego, który stanowi ostrą fazę zakażenia, przetoka jest stanem przewlekłym wynikającym z niepełnego wygojenia po odbycie ropnia.
Mechanizm powstawania przetoki odbytu – sekwencja zdarzeń:
1. Niedrożność gruczołu odbytu
Gruczoł odbytniczy ulega zablokowaniu przez bakterie, materiał kałowy lub ciało obce. Prowadzi to do zastoju treści w przewodzie gruczołu.
2. Nadmierny wzrost bakterii
Zastój sprzyja namnażaniu się bakterii. Dochodzi do zakażenia gruczołu.
3. Tworzenie się ropnia
Zakażenie prowadzi do powstania ropnia w przestrzeni międzyzwieraczowej. Jest to ostra faza zakażenia okołoodbytniczego.
4. Rozprzestrzenianie się ropnia
Ropień może rozprzestrzeniać się w różnych kierunkach:
– Najczęściej w dół → do anodermu (ropień okołoodbytniczy)
– Poprzecznie → przez zwieracz zewnętrzny do dołu kulszowo-odbytniczego (ropień kulszowo-odbytniczy)
– W górę → do przestrzeni naddźwigaczowej (rzadziej)
– Podśluzówkowo (rzadziej)
5. Drenowanie ropnia
Ropień może zostać zdreinowany spontanicznie lub chirurgicznie. Po drenażu ropnia możliwe są dwa scenariusze:
– Całkowite wygojenie (u około 2/3 pacjentów)
– Utrzymywanie się ogniska zakażenia i nabłonkowanie kanału drenażowego
6. Powstanie przewlekłej przetoki
Jeśli ognisko septyczne utrzymuje się i następuje nabłonkowanie kanału drenażowego, rozwija sięprzewlekła przetoka odbytu. Przetoka łączy wewnętrzne ujście (w miejscu zakażonego gruczołu na linii grzebieniowej) z ujściem zewnętrznym na skórze.
Jakie są objawy przetoki odbytu?
Ból:
Stały, pulsujący ból w okolicy odbytu. Nasilający się podczas: siedzenia, poruszania się, wypróżnień, kaszlu.
Wydzielina:
Ropna wydzielina z ujścia zewnętrznego. Możliwa wydzielina surowicza, krwista lub kałowa. Wydzielina o nieprzyjemnym zapachu.
Cykliczny charakter objawów:
Cykliczny wzór bólu, obrzęku i wydzieliny. Okresowe zamykanie się ujścia zewnętrznego → narastanie bólu i obrzęku. Ponowne otwarcie → odpływ wydzieliny i złagodzenie objawów.
Podrażnienie skóry:
Wilgoć w okolicy odbytu prowadząca do:
– Podrażnienia skóry
– Maceracji
– Świądu (pruritus)
– Zaczerwienienia i obrzęku
Objawy rzadsze:
Gorączka (w przypadku towarzyszącego ropnia)
Trudności w kontrolowaniu wypróżnień (nietrzymanie stolca)
Widoczne ujście zewnętrzne jako otwór w skórze blisko odbytu
Badanie fizykalne:
Jedno lub więcej ujść zewnętrznych, czasem z tkanką ziarninową
Palpacja może ujawnić: tkliwość, wyciek ropy, stwardniały ciąg włóknisty biegnący w kierunku odbytu
Przetoka odbytu to przewlekłe, patologiczne połączenie między kanałem odbytniczym a skórą okołoodbytniczą, które najczęściej powstaje w wyniku zakażenia gruczołów odbytniczych według teorii kryptoglandularnej. Choroba ta dotyka częściej mężczyzn (1,8-9:1) w wieku 20-40 lat i objawia się głównie bólem, ropną wydzieliną oraz cyklicznymi zaostrzeniami. Prawidłowa klasyfikacja według Parks i dokładna ocena anatomiczna są kluczowe dla wyboru odpowiedniej strategii leczenia i przewidywania ryzyka powikłań, w tym zaburzeń trzymania stolca
FiLaC jest bezpieczną, skuteczną i minimalnie inwazyjną techniką leczenia przetok odbytu z następującymi korzyściami:
✓ Oszczędza zwieracze – minimalne ryzyko inkontynencji
✓ Krótki czas zabiegu – 15-20 minut
✓ Minimalny ból pooperacyjny
✓ Szybki powrót do normalnej aktywności – kilka dni
✓ Dobra skuteczność – 65-75% pierwotnego gojenia
✓ Możliwość powtórzenia – wtórna skuteczność do 88%
✓ Niski wskaźnik powikłań – około 4%